Stymulacja hormonalna i pobranie komórek jajowych

Stymulacja hormonalna i pobranie komórek jajowych

Każdy cykl zapłodnienia pozaustrojowego obejmuje stymulację hormonalną kobiety, aby doprowadzić do dojrzewania większej liczby komórek jajowych niż w naturalnie przebiegającym cyklu. Następnie pobrany zostaje (w drodze punkcji) płyn pęcherzykowy przez wprowadzenie drogą dopochwową cienkiej igły. Odbywa się to pod kontrolą USG i nadzorem anestezjologa. Znieczulenie trwa zaledwie 10–15 minut.

Stymulacja hormonalna

Przebieg stymulacji hormonalnej

Stymulację rozpoczyna się zawsze w 2.–3. dniu cyklu miesiączkowego. Każda pacjentka zostaje pouczona przez pielęgniarkę o prawidłowym sposobie podawania leków, przy czym pierwsze podanie następuje w jej obecności.

Lekarstwa podawane są mniej więcej przez 10–12 dni i zazwyczaj są przez kobietę dobrze tolerowane. Cały proces stymulacji przebiega pod kontrolą lekarza, który wykonuje co kilka dni badania USG.

Stosowane preparaty stymulujące

Do stymulacji stosujemy hormony gonadotropowe (FSH, LH) pochodzące z laboratorium, tzw. rekombinanty – Puregon i Gonal F. To nowe, wysokojakościowe preparaty z aplikatorem w kształcie długopisu. Klientki chwalą je sobie ze względu na wygodny sposób podawania i wysoką skuteczność.

Podczas konsultacji lekarze zawsze dają pacjentom możliwość wyboru odpowiedniego rodzaju preparatu stymulującego.

Istnieją również preparaty pozyskiwane z moczu kobiet w menopauzie. Są one w wysokim stopniu oczyszczone, nie gwarantują jednak jakości stymulacji w stopniu porównywalnym do rekombinantów, dlatego nasz ośrodek ich nie zaleca.

Pobranie komórek jajowych

Dokładną datę wykonania punkcji określa lekarz na podstawie badań USG lub testów hormonalnych.

Na 34–36 godzin przed wykonaniem punkcji należy podać preparat Ovitrelle. To produkowany w laboratorium hormon o lepszej jakości i skuteczności niż oczyszczone preparaty z moczu. Podawany jest tak samo jak preparaty Gonal F i Puregon – do fałd skórnych podbrzusza.

Od północy (przed punkcją) należy powstrzymywać się od jedzenia, picia i palenia. W dniu wykonywania punkcji należy stawić się rano w ośrodku w celu dokonania poboru.

Zostanie pobrany płyn pęcherzykowy (w drodze punkcji) przez dopochwowe wprowadzenie cienkiej igły pod kontrolą USG i nadzorem anestezjologa. Znieczulenie trwa zaledwie 10–15 minut. Embriologowie w laboratorium wyszukują następnie komórki jajowe w pobranym płynie pęcherzykowym. Tego samego dnia zostają one zapłodnione przez plemniki i powstaje zarodek.

Pacjenta w międzyczasie odpoczywa w pokoju sypialnym z widokiem na całe Brno. Po zakończeniu odpoczynku czeka na nią smaczne i zdrowe śniadanie. Opuszczenie ośrodka możliwe jest wyłącznie z osobą towarzyszącą. Po znieczuleniu obowiązuje zakaz samodzielnego prowadzenia pojazdów.

Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi

Który dzień uważany jest za pierwszy dzień cyklu?

Pierwszym dniem cyklu jest pierwszy dzień miesiączki, tj. obfitego krwawienia miesiączkowego. Jeżeli występuje tylko plamienie, nie uznaje się go za początek cyklu. W przypadku krwawienia rozpoczynającego się po godzinie 20:00 uznaje się za początek miesiączki dzień następny.

Dlaczego podczas stymulacji wykonuje się badania?

Zależy nam na skrupulatnym monitorowaniu przebiegu stymulacji. Każdy organizm reaguje na stymulację na swój sposób, który różni się w zależności od wieku pacjentki, jej masy ciała, rezerwy jajnikowej i rodzaju stosowanego protokołu stymulacji. Dlatego lekarz prowadzący zawsze śledzi odpowiedź jajników, wykonując regularne badania USG, ewentualnie również pobierając krew w celu dokładnego stwierdzenia poziomu hormonów.

Czy stymulacja hormonalna ma niekorzystny wpływ na organizm?

Badania naukowe wykazały, że największe obciążenie hormonalne organizmu ma miejsce w ciąży. W porównaniu z nim, wartości hormonów osiągane podczas stymulacji są znacznie niższe. Przebiegająca pod kontrolą i prawidłowo prowadzona stymulacja kobiety nie ma niekorzystnego wpływu na organizm.

Na czym polega zespół hiperstymulacji jajników (OHSS)?

Zespół hiperstymulacji jajników powstaje w wyniku nadmiernej odpowiedzi jajników na stymulację hormonalną. Do jego objawów należą bóle podbrzusza wywołane przez powiększenie się jajników i płyn powstający w jamie brzusznej. Mogą też pojawiać się nudności i biegunka.

Najlepszą profilaktyką zespołu hiperstymulacji jajników jest regularne, skrupulatne monitorowanie procesu stymulacji.

Jak często występuje zespół hiperstymulacji jajników (OHSS)?

Ryzyko wystąpienia zespołu hiperstymulacji jajników znacznie zmalało wraz z rozwojem nowoczesnych preparatów stymulujących. Obecnie częstotliwość jego występowania wynosi poniżej 1%.

Czy stymulacja i punkcja przedwcześnie zmniejszają rezerwę jajnikową?

Żeńskie komórki płciowe (kom. jajowe) wytwarzane są w jajnikach. Już w okresie prenatalnym powstaje 2–3 milionów tzw. pierwotnych komórek płciowych, które później różnicują się w tzw. oogonia. Większość z nich zanika. W okresie dojrzewania kobieta posiada ok. 300 tysięcy oocytów I rzędu. W okresie płodności kobiety uwalnia się z nich zaledwie 400–500 komórek jajowych.

W jajnikach kobiety co miesiąc wykształca się ok. 25 pęcherzyków, w których rozwijają się komórki jajowe. W momencie owulacji uwalniana jest komórka jajowa – zazwyczaj jedna, tylko wyjątkowo dwie. Pozostałe komórki jajowe nie mogą już dojrzeć w tym samym cyklu i ulegają naturalnemu procesowi degradacji. Jednak w przypadku podawania preparatów hormonalnych komórki te dojrzewają. Dlatego stymulacja hormonalna i punkcja nie powodują wcześniejszego wyczerpania rezerwy jajnikowej.

Kiedy należy rozpocząć podawanie zastrzyków i kiedy stawić się na wizytę (monitorowanie)?

Lekarz prowadzący zawsze przekazuje pacjentce dokładny harmonogram. W razie wątpliwości możliwy jest kontakt z recepcją, ewentualnie z koordynatorką lub pielęgniarką.

Jak ważne jest przestrzeganie dokładnego czasu podania preparatu Ovitrell?

Komórki jajowe muszą zostać pobrane w 34–36 godzin po podaniu Ovitrellu. Dlatego czas jego podania jest niezwykle ważny i należy go przestrzegać z jak najwyższą dokładnością.